ავტომობილის ძრავი მრავალი დეტალისგან შედგება და ისინი მჭიდროდ არიან ერთმანეთთან დაკავშირებულნი. რომელიმე მათგანის მწყობრიდან გამოსვლა ჯაჭვურად იწვევს სხვა დეტალების დაზიანებასაც. მათ შორის არის ცვეთადი ნაწილებიც, რომლებიც დროთა განმავლობაში აუცილებლად უნდა შეიცვალოს, რათა ძრავმა გამართულად და შეუფერხებლად იმუშაოს.

ერთ-ერთი ასეთი სწორედ აალების სანთლებია, რომლებიც ცილინდრების თავზეა განლაგებული. ის არის სპეციალური ელექტრო მოწყობილობა, რომელიც გამოიყენება ე.წ ნაპერწკლის წარმოსაქმნელად. უფრო ზუსტად კი, როდესაც წვის კამერაში დგუში შეკუმშავს ჰაერს, წარმოიქმნება მაღალი წნევა, აალების სანთლის ელექტროდებს შორის წარმოქმნილი ნაპერწკალი კი აფეთქებს საწვავს, შედეგად კი ძრავი აგრძელებს გამართულ მუშაობას.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ სანთლები პირვლად 1860 წელს გამოიგონეს, თუმცა მათი გამოყენება მოგვიანებით, 1902 წელს შეძლეს, როდესაც აალებადი მაგნიტი შეიქმნა. აალების სანთლები შედგება: გარსისგან, იზოლატორისგან, ცენტრალური და გვერდითა ელექტროდებისგან. სამი სახის ,,სვეჩი“ არსებობს, ესენია: სპილენძის, პლატინისა და ირიდიუმის.

მაღალი ხარისხის აალების სანთლების გამოყენება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ჩვენი ავტომობილისთვის, რადგან მაღალი ხარისხი უზრუნველყოფს აალების თანმიმდევრულ და ეფექტურ პროცესს. ისინი წარმოქმნიან ძლიერ და საიმედო ნაპერწკალს, რაც იწვევს ჰაერისა და საწვავის ნარევის უფრო სწრაფ და სრულყოფილ წვას. ეს პროცესი კი პირდაპირ აისახება საწვავის ეკონომიასა და მის ეფექტურ მოხმარებაზე.

როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, აალების სანთელი ცვეთადი ნაწილია და დროთა განმავლობაში შეცვლას საჭიროებს. ახლა კი ჩამოვთავლოთ რამდენიმე ფაქტორი, რომლებიც მის დაზიანებაზე მიგვანიშნებენ და ძველის ახლით ჩანაცვლებას საჭიროებენ.

ძრავის ნიშანი მონაცემთა დაფაზე:

ეს მანიშნებელი ინთება მაშინ, როდესაც ძრავს რაიმე პრობლემა აქვს. მისი დანიშნულებაა დაუყოვნებლივ აინთოს მსგავს სიტუაციაში, რათა მძღოლმა დროულად გაიგოს პრობლემის შესახებ და ავტომობილს ჩაუტაროს საჭირო დიაგნოსტიკა. ძრავი ბევრი დეტალისგან შედგება, ამიტომაც სხვა დანარჩენთან ერთად შესაძლოა ეს აალების სანთლებმაც გამოიწვიოს.

დაქოქვა:

ხშირია სიტუაციები, როდესაც ძრავი არ იქოქება, ერთ-ერთი მიზეზი ასეთ დროს აალების სანთელია, რადგან სწორედ ის ეხმარება აგრეგატს საჭირო ტემპერატურის მიღწევაში, რათა შეუფერხებლად იმუშაოს.

თეთრი კვამლი:

ავტომობილის დაქოქვისას(განსაკუთრებით ცივ ამინდში), გამონაბოლქვის სისტემიდან გამოყოფილი თეთრი ფერის კვამლი, მიუთითებს იმაზე, რომ საწვავის სრულად და ეფექტურად დასაწვავად არ წარმოიქმნება საჭიროო სითბო, ამაზე კი პასუხისმგებელი აალების სანთლებია. ამიტომაც მსგავსი ფერის დანახვისას აუცილებლად შეამოწმეთ ,,სვეჩები“ და საჭიროების შემთხვევაში შეცვალეთ ისინი.

ძრავის გაუმართავი მუშაობა:

მრავალი სიტუაციის გამო შესაძლოა ძრავი გაუმართავად მუშაობდეს, ეს კი რა თქმა უნდა, გარკვეულ დისკომფორტს წარმოადგენს. ასეთი ფაქტორებია მაგალითად, საწვავის დაბალი ხარისხი ან არასაკმარისი ტემპერატურა, რომელიც საჭიროა საწვავის სრულად დასაწვავად. აალების მინიმალური ტემპერატურის არქონა კი შესაძლოა დაზიანებულ სანთლებზე მიუთითებდეს.

შავი კვამლი:

გამონაბოლქვის სისტემიდან შავი კვამლის გამოშვება, ასევე შეიძლება მიუთითებდეს დაზიანებულ აალების სანთლებზე. მსგავსი ფერის კვამლი წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც აგრეგატში არის გარკვეული დისბალანსი. ანუ საწვავის  და ჟანგბადის რაოდენობა არ შეესაბამება ოპტიმალურ ნიშნულს. ასეთ შემთხვევაში კარგი იქნება თუ შეამოწმებთ ,,სვეჩებს“, რადგან თუ ისინი დაზიანებულია, მაშინ შესაძლოა ხელს უწყობდნენ წარმოქმნილ სიტუაციას.

აჩქარება:

გაუმართავმა აალების სანთლებმა შესაძლოა რიგი პრობლემები შექმნას, ზემოთ ჩამოთვილი სიტუაციების გარდა არსებობს კიდევ ერთი, როდესაც აქსელერატორის პედალს ფეხს ვაჭერთ და ავტომობილი ვერ იწევს ისე, როგორც ჩვეულებრივ სიტაციაში. ეს ფაქტორი აგრეგატის გაუმართაობაზე მეტყველებს, რომელიც გარკვეულ საფრთხეს წარმოადგენს გადაადგილებისას, განსაკუთრებით კი მაშინ, როდესაც გადასწრებას ცდილობთ.

საწვავის ეფექტურობა:

თუ თქვენს ავტომობილს შეამჩნიეთ, რომ საწვავს ჭარბად მოიხმარს, ამის ერთ-ერთი მიზეზი შესაძლოა გაუმართავი აალების სანთლები იყოს.

აალების სანთლებს უდიდესი როლი აკისრიათ ძრავის გამართულად მუშაობაში, ისინი ერთგვარი გმირები არიან, რომლებიც ინარჩუნებენ ტემპერატურის მდგრად ბალანსს, იცავენ ძრავს არასაჭირო წნევის წარმოქმნისგან, ქიმიური შეტევისა და ელექტო ენერგიის რიგირ პრობლემებისგან. არ აქვს მნიშვნელობა მათ დიზაინს ან ზომას, სათანადო მოვლის პირობებში, აალების სანთლებს შეუძლიათ დიდხანს გვემსახურონ. ახლა კი ვისაუბროთ იმ რჩევებზე, რომლებიც დაგვეხმარება მათი სიცოცხლიუნარიანობის გახანგრძლივებაში.

აირჩიეთ სწორი აალების სანთელი:

აუცილებელია ჩვენი ავტომობილის ძრავისთვის სწორი ,,სვეჩები“ შევარჩიოთ. რადგან თუ მაგალითად ვირჩევთ ე.წ ,,ცივ“ სანთლებს, ისინი მუშაობენ ნაკლები ინტენსივობით და სითბოს სწრაფი გაცემა ახასიათებთ, შედეგად ნაპერწკალი უფრო გვიან წარმოიშვება. ანალოგიურად, მაღალი ეფექტურობის მქონე ძრავზე გადახურებული აალების სანთელს(წარმოქნილი სიცხის გამო), შესაძლოა წვერი დაუზიანდეს. ამიტომ აუცილებელია დავრწმუნდეთ, რომ შევარჩიეთ სწორი სანთლები, რათა გაუძლოს წარმოქმინლ წნევას.

ელექტროდების გაწმენდა:

ფრთხილად ამოვიღოთ აალების სანთელი სახვევის საშულებით და სპეციალური ხსნარით გავწმინდოთ ისინი. ნეილონის ჯაგრისის გამოყენებით კი მოვაშოროთ ნადები, მტვერი და სხვა მავნე ნივთიერებები.

დიელექტრიკული ნაერთი:

მავთული და ფაიფურის იზოლატორი დაფარული უნდა იყოს დიელექტრული ფენით. მსგავსი გარემოება იცავს ეროზიისგან და ამასთანავე იზოლატორში, რაიმე სახის ნარჩენის შეღწევისგან. ეს კი თავიდან აგვადირებს მავთულის გატეხვას. სანთლების სწორად მოთავსების შემდგომ, კარგად გადაუჭირეთ ისინი, რათა შეინარჩუნოს საჭირო რაოდენობის სითბო და საკმარისად იყოს დალუქული.

დაბალანსებული ნაპერწკალი:

ორ ელექტროდს შორის აუცილებელია დაბალანსებული ნაპერწკლის წარმოქმნა, რადგან მოკლე მუხტმა შესაძლოა შეასუსტოს ,,სვეჩის“ ეფექტურობა, ხოლო პირიქით გრძელმა კი, თავიდან აიცილოს ნაპერწკლის გასროლა, ან საჭირო დროს არასწორად გააქტიურდეს.

სამონტაჟო უბნის გასუფთავება:

ასევე სათანადოდ უნდა გაიწმინდოს ის ადგილი, სადაც აალების სანთელი ყენდება, რადგან მტვრისა და ნარჩენების დაგროვებამ შესაძლოა გამოწვიოს მისი არასწორი დამაგრება.

როგორც წესი, დღესდღეობით შევხვდებით სამი სახის აალების სანთელს: სპილენძის, ირიდიუმისა და პლატინის(ასევე ორმაგი პლატინა).

სპილენძის:

როდესაც ადამიანები ახსენებენ სტანდარტულ სანთლებს, ისინი სავარაუდოდ გულისხმობენ სპილენძის ,,სვეჩებს“. ის წარმოადგენს ყველაზე ძველი ტიპის აალების სანთლებს, რომელსაც აქვს სპილენძის ბირთვი. მას აქვს ელექტროდთან შერწყმული სპილენძის შენადნობი, როგორც წესი 2.5 მმ დიამეტრით(გამძლეობის გასაძლიერებლად). ეს არის ყველაზე დიდი დიამეტრის მქონე ელექტოდი, სხვა აალების სანთლებთან შედარებით. რაც იმას ნიშნავს, რომ ნაპერწკლის წარმოსაქმნელად ატარებს უფრო მეტ დენს ვიდრე სხვა ,,სვეჩები“. უნდა აღინიშნოს, რომ ნიკელის შენადნობი არ არის ისეთივე მყარი, როგორც სხვა მეტალები. ძრავში წარმოქმნილი წნევისა და სიმხურვალის გამო ასეთი ტიპის აალების სანთლები მალევე გამოდის მწყობრიდან და შედეგად არ მუშაობენ ოპტიმალურად. მისი დაბალი სიცოცხლისუნარიანობის გამო, საჭიროებს გამოცვლას, დაახლოებით ყოველ 20000 მილზე.

პლატინის:

პლატინა ნაკლებ გამტარია ვიდრე სპილენძი, თუმცა ასეთ შემთხვევაში, ნიკელის შენადნობის ნაცვლად, პლატინის დისკო შერწყმულია ცენტრალურ ელექტდროდთან. პლატინას დნობის წერტილი უფრო მაღლა აქვს, ეს კი საშუალებას აძლევს, გაუძლოს ცვეთას და საბოლოოდ უფრო მეტ ხანს გაძლოს.  ისინი ჩვეულებრივ იცვლება დაახლოებით 60000 მილზე, თუმცა შეუძლია 100000 მილამდე გაძლებაც. პლატინა კარგად უმკლავდება სითბოს მაღალ დიაპაზონს, შედეგად წვის დეპოზიტებიც უკეთ იწვება და სანთლებიც აღარ ბინძურდება. (ორმაგი პლატინის აალების სანთლებიც ისეთივეა, როგორც ერთმაგი, თუმცა მას აქვს პლატინის დისკო, როგორც ცენტრალურ, ასევე დამიწების ელექტროდზე და განკუთვნილია ,,ნარჩენი ნაპერწკლების“ სისტემისთვის).

ირიდიუმი:

ირიდიუმი 6-ჯერ უფრო მყარია და 8-ჯერ უფრო ძლიერია ვიდრე პლატინა, დნობის წერტილი კი 1200F მეტი აქვს. მახასიათებლების ამ კომბინაციის წყალობით ირიდიუმის აალების სანთლებს შეუძლია 25%-ით მეტ ხანს გაძლოს, ვიდრე პლატინის ,,სვეჩებს“. ირიდიუმი ძვირია და უფრო ძლიერია, ამიტომაც მწარმოებლები მისი ცენტრალური ელექტროდის დიამეტრს 0.4 მმ-მდე ამცირებენ , შედეგად მცირდება ძაბვა და ასეთ პირობებში წარმოიქმნება ნაპერწკალი. ირიდიუმს შეუძლია ყველაზე მაღალი ხარისხის ალის შექმნა, რაც ქმნის უფრო კონცენტრირებულ ნაპერწკალს. ეს კი საშუალებას იძლევა ძრავი უფრო სწრაფად მოვიდეს მოქმედებაში, სხვა ,,სვეჩებთან“ შედარებით და საწვავიც ეფექტურად მოიხმაროს.(ბაზარზე საკმაო პოპულარობით სარგებლობს ირიდიუმის NGK-ს და BOSCH-ის აალების სანთლები).

საბოლოოდ რომ ვთქვათ, აუცილებელია აალების სანთლების სწორად შერჩევა, მათი გაწმენდა და ისე დამონტაჟება, რომ რაიმე სახის ნადები ან მინარევი არ შეყვეს, რათა სწორად დავამაგროთ. მაღალი ხარისხის ,,სვეჩი“ უფრო დიდხანს გვემსახურება და ამავე დროს საწვავსაც ეფექტურად მოიხმარს.

გისურვებთ მშვიდობიან მგზავრობას.

ამბოლი, მეტი დრო მოძრაობისთვის!