ამბოლი

კატეგორია
საცხებ-საპოხი მასალები

ძრავის ზეთი

ხარისხიანი ძრავის ზეთი ავტომობილის სათანადო ექსპლუატაციის საწინდარია. სწორედ ამიტომ,
მისი სწორად შერჩევა სასიცოცხლოდ აუცილებელია ავტომობილის ძრავისთვის, რათა დიდხანს
და გამართულად გვემსახუროს.
მისი მთავარი დანიშნულებაა ძრავის შიგთავსის ძნელად მისადგომ ადგილებშიც კი შეაღწიოს და
მოძრავ დეტალებს შორის შეამციროს ხახუნის ძალა, რათა დაიცვას გადახურებისა და
დაზიანებისგან.
სწორად შერჩეულ ზეთთან ერთად მნიშველოვანია მისი შეცვლის ინტერვალიც. როგორც წესი,
ძრავში ზეთის შეცვლა რეკომენდებულია ყოველი 8000-დან 10000 კილომეტრამდე განვლილი
მანძილის შემდგომ, ამასთანავე ზეთთან ერთად აუცილებელია შეიცვალოს ჰაერის ფილტრიც,
რადგან დაბინძურებულმა ფილტრმა შესაძლოა გამოიწვიოს რიგი პრობლემები, მათ შორის
საწვავის ხარჯის გაზრდა.
მნიშვნელოვანია, რომ ძრავისთვის ყოველთვის გამოვიყენოთ იმ კატეგორიის ზეთი, რომელიც
მწარმოებლის მიერაა რეკომენდებული.
ძრავის ზეთის მთავარი ფუნქციები

ხახუნის ძალის და ცვეთის შემცირება
გაგრილება
ძრავის ხმაურის შემცირება
კოროზიისგან დაცვა
წნევის წარმოქმნა (ჰიდრავლიკური ეფექტი)
სამუშაო ზედაპირის გაწმენდა (დისპერგირება)
ჭრილების შემჭიდროება
წვის შედეგად წარმოქნილი ნარჩენების განეიტრალება
როგორ „წავიკითხოთ“ ზეთის მახასიათებლები?
მაგალითად: SAE 5W-30
SAE - Society of Automotive Engineers - საავტომობილო ინჟინერთა საზოგადოება.
(სტანდარტი SAE J300 - უჩვენებს ზეთის უნარს შეინარჩუნოს საჭირო სიბლანტე
ტემპერატურული ცვალებადობის დროს, ასევე გვაწვდის ინფორმაციას ზეთის სეზონურობაზე)
5 - ზეთის სიბლანტის მაჩვენებელი დაბალ ტემპერატურაზე.
W – (Winter) ზამთარი
30 - ზეთის სიბლანტის მაჩვენებელი მაღალ ტემპერატურაზე

სიბლანტის კლასები

SAE კლასების აღნიშვნები
5W - სეზონური საპოხი მასალა მხოლოდ დაბალი ტემპერატურებისთვის
40 - სეზონური საპოხი მასალა მხოლოდ მაღალი ტემპერატურებისთვის
5W-40 - ყველასეზონური საპოხი მასალა ფართო სამუშაო ტემპერატურული დიაპაზონისთვის

API სპეციფიკაცია

(American Petroleum Institute - ამერიკის ნავთობის ინსტიტუტი)

მაგალითი: API SL/CF CI-4/SL
S (SERVICE) - ბენზინის ძრავებისთვის
C (COMMERCIAL) - დიზელის ძრავებისთვის

API ბენზინის სპეციფიკაციები
SP–2020 წლის 1 მაისიდან. გათვლილია LSPI ეფექტის თავიდან აცილებაზე, გაზრდილია
ოქსიდაციის, ჯაჭვის ცვეთის, დგუშის და ტურბოს სისუფთავის დაცვის მოთხოვნები.
SN PLUS–2018წლიდან. შემოიღეს LSPIეფექტის საწინააღმდეგოდ.
SN–2010წლიდან–2020წლამდე გამოშვებული ავტომობილებისთვის. გააჩნია კარგი
დაბალტემპერატურული მახასიათებლები, კატალიზატორებთან უკეთესი თავსებადობა,
ტურბოს ნალექისგან და მაღალტემპერატურული ნადებისგან დაცვა, გაუმჯობესებული
საწვავის ეკონომია.
SM–2004 წლიდან და სრულად ანაცვლებს წინა თაობებს.
SL–2001 წლიდან მსუბუქი, ვენი და პატარა სატვირთო ავტომობილებისთვის.
SJ–ძალაშია 1997 წლიდან.
SH–1993 წლიდან. შემოდის ფოსფორის ლიმიტირებაკატალიზატორებისთვის.
SG–1988 წლიდან. მაღალი ფორსირების ძრავებისთვის.
SF –კარბურატორიანიდა პირველი ინჟექტორულიძრავებისთვის 1979-1988.
SE, SD, SC, SB, SA–დაბალი, საშუალო ფორსირებული ძრავებისთვის.

API-ის დიზელის ძრავების სპეციფიკაციები
CA –1940-1959 წწ
CB –1949-1961 წწ
CC –1961-1990 წწ
CD –1955-1994 წწ. პირველი მარტივი ტურბოებისთვის
CD-II - ორტაქტიანიდი ზელის ძრავებისთვის
CE –1984-1994 წწ
CF –1994-2016 წწ
CF-4 –1990-2009 წწ
CG-4 –1994-2009 წწ
CH-4 –1998 წლიდან დღემდე (მოიცავს წინამორბედებს)
CI-4 –2002 წლიდან დღემდე (მოიცავს წინამორბედებს)
CJ-4 –2010 წლიდან დღემდე (მოიცავს წინამორბედებს)
CK-4 –2016 წლიდან დღემდე

ILSAC სპეციფიკაციები

(International Lubricant Specification Advisory Committee - ზეთების და საპოხი მასალების ნებართვისა
და სტანდარტიზაციის საერთაშორისო კომიტეტი; ერთობლივი ამერიკულ–იაპონური
კლასიფიკაცია)
ILSACGF-1 შეიქმნა 1990 წელს და განახლდა 1992-ში. შეესაბამება API SH და Energy
Conserving II (EC-II)მოთხოვნებს. გააჩნია ზეთის მინიმალური მოთხოვნები ამერიკული და
იაპონური მანქანებისთის.
ILSACGF-21996 წელს ჩაანაცვლა წინა თაობა. შეესაბამება API SJდა EC-II მოთხოვნებს.
აქვს შეზღუდვა ფოსფორის შემცველობაზე, დაბალ ტემპერატურაზე მუშაობაზე და
მაღალტემპერატურულ ნადებზე.
ILSACGF-3შესაბამისია API SLდა EC-IIმოთხოვნების. გამკაცრებულია კატალიზატორზე
გრძელვადიანი ზემოქმედება, გაუმჯობესებული აორთქლება და საწვავიის ეკონომიის
თვისებები, შემცირებული ზეთის ხარჯი.
ILSACGF-4შეესაბამება API SM-ს.
ILSACGF-5ძალაშია 2010 წლიდან. შექმნილია მაღალტემპერატურული ნადებისგან
დგუშის და ტურბოს დაცვისთვის. E85ეთანოლიანი ძრავების დაცვის პირობა. Resource
Conserving (RC) კატეგორია. ILSAC
ILSACGF-6 ძალზედ გამკაცრებული გამონაბოლქვის სისტემებზე თავსებადობა და
საწვავის ეკონომიის მოთხოვნები. იყოფა ორ კატეგორიად: GF-6Aდა GF-6B-შექმნილია
სპეციალურად 0W-16 სიბლანტისთვის.

ACEA სპეციფიკაციები

(ევროპული ავტომწარმოებლების ასოციაცია)

მარიკირების მაგალითი: ACEA C3-12; B3-96; A3/B3-08; A3/B4-2016

ხარისხის დონეები ყოველ ახალ გამოცემაში უფრო იზრდება რაც ახალი, მით უკეთესი.
A–ბენზინის ძრავებისთვის
B–მსუბუქი ავტომობილების დიზელის ძრავებისთვის
C–ორივე ტიპის, უახლესიკატალიზატორით აღჭურვილი ძრავებისთვის(ევრო 4 და ზევით)
E–სატვირთო ავტომობილის დიზელის ძრავებისთვის

სრული SAPS-ის ჯგუფები
A1/B1 –LowHTHS 2.6mPas≤ გათვლილი საწვავის წვის და ენერგიის ხარჯვის შემცირებაზე.
ძირითადი სიბლანტებია 0W-20, 5W-20; ძირითადად იყენებენ Toyota და Ford. გაუქმდა
ACEA 2016 წ.
A3/B3 –High HTHS ≥3.5mPas შეცვლის გაზრდილ ინტერვალზე, ყველა სეზონური
ზეთებისთვის, ოქსიდაციისადმი სტაბილური
A3/B4 –HighHTHS ≥3.5mPas გაზრდილი შეცვლის ინტერვალზე. პირდაპირი შეფრქვევის
ბენზინის და დიზელის ძრავებისთვის (GDI, CDI).
A5/B5 –LowHTHS 2.9≤3.5mPas გათვლილი საწვავის წვის და ენერგიის ხარჯვის
შემცირებაზე ძირითადი სიბლანტებია 0W-30, 5W-30. ძირითადად იყენებენ Volvo და Ford
A7/B7–LowHTHS 2.6mPas≤ შეიქმნა ACEA 2021 წ.

Low და Mid SAPS-ის ჯგუფები
C1 –Low HTHS 2.9mPas≤ A5/B5-ის ბაზაზე
C2 –Low HTHS 2.9mPas≤ A5/B5-ის ბაზაზე
C3 –High HTHS ≥3.5mPas A3/B4-ის ბაზაზე
C4 –High HTHS ≥3.5mPas A3/B4-ისბაზაზე
C5 –Low HTHS 2.6≤3.5mPas A1/B1-ის ბაზაზე. შეიქმნა ACEA 2016-ში
C6–Low HTHS 2.6≤3.5mPas A1/B1-ის ბაზაზე. შეიქმნა ACEA 2021-ში პერსპექტიული
ძრავებისთვის ევრო 7 ნორმასთან შესაბამისობაში.

ძრავის ზეთის დაშვებები
თითოეული ავტომწარმოებელი რეკომენდაციას უწევს მის ავტომობილებში კონკრეტული
სიბლანტისა და კლასიფიკაციის ზეთის გამოყენებას ექსპლუატაციის სრულ პერიოდში. ასეთ
დროს ავტომფლობელისთვის უფრო მარტივია არჩევანის გაკეთება, თუ რომელი ზეთი
ესაჭიროება მისი ავტომობილის ძრავს.

მაგალითად განვიხილოთ Mercedes-Benz, Smart, Maybach დაშვებები

ავტომობილზე სხვადასხვა ზომის საბურავის დაყენებისას იცვლება გარკვეული ტექნიკური მაჩვენებლები, როგორიცაა საბურავის სიმაღლე, სპიდომეტრის მაჩვენებელი და ასევე, დაშორება ავტომობილის ძარასა და გზის ზედაპირს შორის. საბურავების კალკულატორი გვიჩვენებს, თუ როგორ შეიძლება შეიცვალოს ეს მაჩვენებელი, ალტერნატიული ზომის საბურავის დაყენებისას. ზომის, რომელიც არ იყო გათვალისწინებული მწარმოებლის მიერ ქარხნულად.